Deniz suyu sıcaklığının yarım derece arttığı Karadeniz’de başta hamsi olmak üzere avlanabilen balık türleri azaldı. İklim değişikliği, aşırı avlanma ve kirlilik sorunlarına dikkat çeken Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden (KTÜ) Prof. Coşkun Erüz, “Karadeniz’de 160 balık türünden bahsederken, bugün yakalanabilen sadece 4-5 balık türü kaldı.”
Küresel iklim krizinin etkileri nedeniyle sel, su baskını ve heyelan felaketlerinin sıklıkla yaşandığı Doğu Karadeniz Bölgesi’nde deniz suyu sıcaklığında da artış yaşanıyor. Deniz suyu sıcaklığının yarım derece arttığı Karadeniz’de mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar başta hamsi olmak üzere birçok balık türünü olumsuz etkiliyor. Periyodik büyüme, üreme ve gelişme süreçleri tehdit altında olan balık türleri, denizde yeterli soğutma olmadığında güneye doğru göç etme eğiliminde oluyor.
KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Coşkun Erüz, “Dünyada iklimi etkileyen temel faktör okyanuslardaki sıcaklık değişimidir. İklim değişikliği nedeniyle Atlantik’te oluşan basınç sistemleri Türkiye’yi ve Karadeniz’i etkilemektedir. Avrupa da aynı oranda değişime neden oldu.Sonuç olarak Karadeniz de bu iklim değişikliğinin etkisiyle ısındı.Yıl genelinde baktığımızda yeterli soğutmanın olmaması ne anlama geliyor? ekosistem ve canlı yaşamı açısından Güney Karadeniz’de sıcaklık kışın 7 derece, yazın ise 26 dereceye kadar değişkenlik göstermektedir.Kışın deniz sıcaklığı 7 dereceye düştüğünde özellikle Karadeniz’in kuzeyinde donmalar meydana gelmektedir. “Soğuma dönemlerinde balıklar güneye doğru hareket eder. İklim değişikliği nedeniyle kuzeyde yeterli soğutma olmayınca balıklar güneye göç edebiliyor” dedi.
‘Hamsi KARADENİZ’DE BULUNDUĞUNDA BİLE OY SAĞLAMAZ’
Deniz suyu sıcaklığının balıkçılığı da etkilediğini anlatan Prof. önceki yıllarda beklediğimiz gibi değil, beklediğimiz zamanda ve ölçüde balıkları görememek şeklinde kendini gösteriyor. Bu hiç balık olmadığı anlamına gelmiyor. Balıklar toplanıyor ve göremiyoruz. O balık av üretmediği için. Hatta Karadeniz’de hamsi bulunsa bile av üretmediği için onu yakalayıp o yılki üretime ekleyemiyoruz. Hamsi yakalayamadığımızı söylüyoruz. Kesinlikle büyük bir faktör ama asıl sebep iklim değişikliği nedeniyle deniz suyunun beklenen sürede soğuması.Bunun sağlanamaması balık stoklarının davranışlarında değişikliklere neden oluyor. Balıkların yumurtlama, beslenme ve göç dönemlerinde değişiklikler meydana geldiğinde, beklediğimiz dönemde bu davranışı gördüğümüzde avlanamayız. Ya da o dönemde o balığı doğru düzgün bulamıyoruz” dedi.
‘CİDDİ VE BÜYÜK AZALMALAR VAR’
Karadeniz’de avlanabilecek balık türlerinde ciddi bir azalma yaşandığına dikkat çeken Prof. Dr. Erüz, “Isınma nedeniyle tuzluluğa toleransı yüksek olan ve düşük tuzlulukta yaşayabilen Akdeniz türleri, ‘Akdenizleşme’ dediğimiz olayla Karadeniz’e giriyor. Bu organizmalara genel olarak istilacı ve yabancı türler diyoruz. Karadeniz’de fırsat bulurlarsa yerli türlerin yerini alacaklar.” İklim değişikliğinin yanı sıra aşırı avlanma ve kirlilik nedeniyle balık sayısında da ciddi ve büyük azalmalar yaşanıyor. Karadeniz’de 160 çeşit balıktan bahsederken günümüzde yakalanabilen sadece 4-5 balık türü kalmıştır. Bu da Karadeniz’de iklim değişikliğine, kirliliğe ve aşırı avlanmaya neden oluyor. “Bu, balık stoklarında önemli bir azalmanın göstergesidir ancak bunda en büyük etki yine insan kaynaklı kirliliktir” dedi.
